02/03/2021

Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp

Hiperbarik Oksijen Tedavisi (HBOT) Nedir?
Hiperbarik Oksijen Tedavisi (HBOT) bir basınç odasında tümüyle basınç altına alınan hastaya aralıklı olarak % 100 oksijen solutmak suretiyle uygulanan medikal bir tedavi yöntemidir.

Basınç odası nedir HBOT nasıl uygulanır?
HBOT tamamen kapalı basınç odalarında uygulanan bir tedavi yöntemidir. Hastalar basınç odalarına girdikten sonra kapılar kapatılır ve basınç odasının basıncı içeri hava verilmesi ile artırılır. Mevcut atmosfer basıncın 2-2.5 katı bir basınca gelince o basınçta hastaya maske, başlık veya endotrakeal tüp vasıtası ile %100 oksijen solutulur. Bu esnada basınç odasının içinde bir sağlık görevlisi bulunmaktadır ve hastaların tedaviye adaptasyonunu sağlar. Aynı zamanda hastalar dışarıdan da monitörler vasıtası ile takip edilirler.Kliniğimizde, çok kişilik basınç odası ile aynı anda oturarak 12 hasta, sedyeli 2 hasta tedavi kapasitemiz mevcuttur. Hastalar tedaviye 1 saat önce çağırılıp pansumanlar yapılmakta, tedavi anlatılmakta, daha sonra basınç odası içine hastalar yerleştirilerek tedaviye başlanmaktadır. Hastalar basınç odası içinde 2 saat kalmaktadır. Kliniğimizde aynı zamanda tek kişilik basınç odası da bulunmaktadır.

Tedavi esnasında hastalar neler hisseder?
Basınç odası içine hava vererek basıncın artması esnasında hastalar uçak yolculuğundaki iniş sırasında hissedildiği gibi kulaklarda bir dolgunluk hisseder. Hastalar bu esnada kulak açma hareketi yapmalıdırlar. Yani yutkunarak, ya da burnu kapatıp hava üfleyerek orta kulaktaki basıncı dış basınçla eşitlemeye çalışırlar.

Tedavi ne kadar sürer?
Bir HBOT seansı, olguya göre değişmekle birlikte, genellikle 1,5-2 saat sürer. Hastaların büyük bir bölümü günde bir seans tedavi görürler. Ancak bazı acil durumlarda günlük seans sayısı dörde kadar çıkabilmektedir. Toplam seans sayısı hastalığa göre değişmektedir.

Tedavinin yan etkisi var mıdır?
En sık görülen yan etki basınç değişikliğinin kulak ve sinüslerde yaptığı etkidir. Bu durum tehlikeli olmayıp, basınç eşitleme yöntemlerinin öğrenilmesiyle önlenebilir. Diğer yan etkiler oldukça nadir görülmekte olup, oksijen toksisitesi, klostrofobi (kapalı yerde kalma korkusu) ve geçici miyopi olarak sıralanabilir.

HBOT nasıl etki eder?
HBOT sırasında hastaların plazmasında yüksek miktarda oksijen çözünür ve dokulara giden oksijen miktarı artar. Hiperbarik oksijen tedavisiyle; • Plazmada çözünen oksijen miktarı artar • Hipoksik dokuların oksijenasyonu sağlanır • Anaerobik bakterilerin üremesi durdurulur • Bazı antibiyotiklerin etkinliği artar • Vazokonstriksiyon sayesinde ödem azalır • Karbonmonoksit zehirlenmesinde sitotoksik etkiyi önler • Yara bölgesindeki lökosit aktivasyonu güçlenir • Yara bölgesinde yeni damar oluşumunu (angiogenesis) sağlar • Yara bölgesinde bağ doku oluşumunu uyarır

HBOT hangi hastalıklarda kullanılır?
• Dekompresyon hastalığı (vurgun) • Hava ve gaz embolisi • Karbonmonoksit, siyanid zehirlenmesi, akut duman inhalasyonu, • Gazlı gangren • Yumuşak dokunun nekrotizan enfeksiyonları (derialtı, kas, fas, fasya) • Crush yaralanmaları, kompartman sendromu ve diğer akut travmatik iskemiler. • Yara iyileşmesinin geciktiği durumlar (diyabetik ve non-diyabetik) • Kronik refrakter osteomiyelit • Radyasyon nekrozları • Tutması şüpheli deri flepleri ve greftleri • Termal yanıklar • Beyin absesi • Anoksik ensefalopati • Ani işitme kaybı • Retinal arter oklüzyonu • Kafa kemikleri, sternum ve vertebraların akut osteomiyelitleri • Osteonekroz